Gdańsk ’45, Działania zbrojne . . . Tom I

Gdańsk ’45. Działania zbrojne to publikacja wyjątkowa – nie tylko w skali polskiej historiografii wojskowej, ale także jako precyzyjny i rzetelny dokument odkłamujący jedno z najbardziej dramatycznych i przełomowych wydarzeń końca II wojny światowej. Tomasz Gliniecki, ceniony badacz i pasjonat historii wojskowości, sięga w niej po setki nieznanych dotąd dokumentów, wspomnień i relacji, by z niespotykaną dotąd drobiazgowością opisać operację wschodniopomorską Armii Czerwonej, której kulminacją było zdobycie Gdańska, Gdyni i Sopotu na początku 1945 roku.

Ta książka to nie tylko podróż przez czas i przestrzeń – to także głęboka, źródłowa analiza wydarzeń, które ukształtowały oblicze współczesnej Polski. Autor odsłania kulisy jednego z najbardziej zmitologizowanych epizodów wojennych, rzucając nowe światło na przebieg działań zbrojnych, cele strategiczne, ale i brutalną rzeczywistość wojennej codzienności. Od styczniowego natarcia Armii Czerwonej przez Wisłę, przez walki o Elbląg, Grudziądz, aż po finałowy szturm na fortyfikacje Gdańska i Gdyni – każdy krok ofensywy został tu szczegółowo udokumentowany, uzupełniony mapami, meldunkami bojowymi i relacjami naocznych świadków.

Co czyni tę publikację wyjątkową? Przede wszystkim: naukowa bezstronność i dążenie do prawdy, pozbawionej ideologicznych filtrów. Gliniecki bez obaw konfrontuje się zarówno z wersją sowieckiej propagandy, jak i z niemiecką narracją ofiary. Obala utrwalone przez dekady uproszczenia, ukazując złożoność sytuacji militarnej i politycznej Pomorza Gdańskiego w pierwszej połowie 1945 roku. Wykorzystuje przy tym nie tylko zasoby Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, ale także dokumenty zdobyczne, mikrofilmy z archiwów amerykańskich, wojenne mapy i odtajnione raporty.

Gdańsk ’45 to także opowieść o zwykłych żołnierzach i oficerach – zarówno sowieckich, jak i niemieckich – których losy przecinały się na krwawych rubieżach nad Bałtykiem. Ich wspomnienia, często przemilczane lub ocenzurowane, autor przywołuje z należytą ostrożnością, ale i szacunkiem, dając głos tym, którzy z bliska oglądali tragedię wojny. Nie unika również tematów trudnych: gwałtów, grabieży, niszczenia miast – ukazując, że cena zwycięstwa bywała nieludzka.

Książka Tomasza Glinieckiego to nie tylko wojskowa monografia – to także refleksja nad pamięcią zbiorową, nad tym, jak historia bywa wykorzystywana i zapominana. Autor nie tylko rekonstruuje wydarzenia, ale też ukazuje ich późniejsze znaczenie dla kształtowania się powojennych granic, przesiedleń i tożsamości mieszkańców nowo przyłączonych ziem. Gdańsk i okolice nie są tu jedynie tłem – stają się symbolicznym centrum europejskiej historii XX wieku, miejscem, gdzie kończy się dramat jednej wojny, a zaczyna historia nowego ładu.

Dzięki tej publikacji czytelnik otrzymuje nie tylko faktograficzne kompendium wiedzy, ale także książkę, która uczy krytycznego myślenia o przeszłości. To pozycja obowiązkowa dla pasjonatów historii, badaczy wojskowości, nauczycieli, studentów i wszystkich, którzy chcą zrozumieć, co naprawdę wydarzyło się w Gdańsku w 1945 roku.

Gdańsk ’45. Działania zbrojne to książka, która łączy naukowy rygor z narracyjną pasją – i nie pozostawia czytelnika obojętnym.